Weet je dat wel zeker?

Dit is een vraag die mij herhaaldelijk gesteld wordt. Vroeger als kind (bij Triviant bijvoorbeeld) en nu bij inleidingen over beelddenken.
Bestaat beelddenken wel? Hoe zeker ben je dat alles waar is wat in de Atlas staat? Moet er geen wetenschappelijk onderzoek plaats vinden?

kijken ->verwonderen -> beschrijven

Onderzoekende geest
Precies kijken wat er aan de hand is, is niet mijn tweede natuur, maar mijn eerste. Vaak verwonder ik me erover wat ik dan zie en vraag me af: “Wat is hier aan de hand?” Ik probeer dit in een groter concept / verband te plaatsen. Kijken-> beschrijven-> toetsen-> en dit alles weer opnieuw tot er een betrouwbaar concept ontstaat. Bij grote natuurkundige vraagstukken gebeurt/gebeurde dit ook voordat een ander deel van de wetenschappers aan de gang kunnen/konden gaan met het wetenschappelijk bewijzen van dat concept. Denk maar aan de appel die van de boom valt en Newton op een idee brengt.  Er was nog geen methode ontwikkeld om dit te bewijzen. Dit gebeurde pas in een latere fase.

Zelf kom ik uit een wetenschappelijk (wis- en natuurkunde) gezin. Dit houdt in dat ik van huis uit doordrongen ben van het belang van feiten, herhaalbaarheid en het niet zomaar doen van uitspraken. Met deze instelling heb ik afgelopen jaren gekeken naar wat men beelddenken noemt. Door veel te observeren, hypotheses uit te werken en weer te verwerpen of te verfijnen heb ik mij een beeld gevormd. Dit probeer ik telkens zo consistent mogelijk te maken.
Met deze instelling is ook de Atlas van het beelddenken tot stand gebracht. Deze biedt een kader om anders naar de dingen te kijken. De ervaring leert dat diverse mensen zich in de beschrijvingen herkennen en blij zijn met het nieuwe handelingsperpectief dat dit oplevert. Nog steeds leer ik beter kijken en kom ik op aspecten van het fenomeen beelddenken die nog niet eerder beschreven zijn. Vooral de vragen van cliënten en het mij verdiepen in de literatuur geven hiertoe steeds aanleiding.

Onderzoeksvraag
Al in 2007, het concept van beelddenken was nog niet ver uitgewerkt, heb ik in een column beschreven welke onderzoeksmethodiek van toepassing zou moeten zijn om het concept beelddenken betrouwbaarder uit te werken. (zie column 7, Ervaringsgericht onderzoek)

Het is nu 10 jaar later. De aandacht voor het concept beelddenken is sterk verbreed. Ging het tot nu toe over  herkenning en pragmatische handvatten voor toepassing, zijn er nu steeds meer  instituties die formele diagnoses en handelingsprotocollen willen hebben. De vraag naar verificatie is daardoor toegenomen. De Stichting Beelddenken neemt daarin het voortouw.* Bij het onderwijs speelt bijvoorbeeld sterk de vraag of de voorkeur voor beelddenken valide vastgesteld kan worden.

Bij mij is op dit moment meer behoefte aan het verzamelen van ervaringsgegevens om zo het concept breder toepasbaar te maken.
Mijn wens voor 2018 is dat er onderzocht gaat worden of het concept beelddenken kan bijdragen aan een verbetering van de communicatie tussen creatieve denkers en hun omgeving. Dit kan een impuls aan innovatie geven en tegelijkertijd veel stil leed vanwege onbegrip bij de creatieve denker voorkomen. Uit mijn coach praktijk krijg  ik sterk de indruk dat dit het geval is, maar ja, zeker weten doe ik dat nog niet.

Ondertussen ga ik door met kijken-> verwonderen-> beschrijven -> toetsen aan de praktijk en indien nodig of zinvol bijstellen of verdiepen van het concept beelddenken.

* Een samenvatting van de resultaten van dit onderzoek zijn te lezen op de website van de Stichting Beelddenken Nederland.