Afgelopen zaterdag heb ik voor het eerst sinds lang weer een katholieke mis bijgewoond. Allerlei jeugdherinneringen kwamen boven.
Het was de St. Hubertusmis in Gulpen. Sint Hubertus is de patroonheilige van de jagers. Samen met de Hubertusmarkt, het zegenen van de paarden maakt deze mis onderdeel uit van een groot cultureel event in Gulpen. Een staaltje Zuid-Limburgse cultuur, die daar altijd verbonden is met het katholieke geloof.

Zittend in de kerk bedacht ik me hoe dit soort missen mij gevormd hebben. Voor mij stond, en staat ook nu weer, niet het Bijbelse geloof centraal maar veel meer de zintuiglijke ervaringen, die je naar een meditatief moment leiden.

De St. Hubertusmis was een mis met alle toeters en bellen, als ik dat zo mag zeggen. De Bisschop van Roermond, monseigneur Smeets ( een aimabele man leek mij) leidde de mis, hetgeen betekent dat er nog meer “personeel” was en meer gebruiken dan in een gewone zondagsdienst. Al mijn zintuigen werden aangesproken. Het begon met een gang door de hele kerk naar het altaar. De bisschop met mijter en staf (soms moest de mijter af en soms weer op), veel wierook, belletjes, het zegenen van de broodjes die later uitgedeeld werden. Veel schouwspel. En dan zijn er nog al die vaste gebeden. Ik noem ze, ietwat oneerbiedig misschien, ‘prevelementjes’. Het zijn een soort mantra’s, de betekenis van de woorden is voor mij vervaagd, maar het ritme is erg rustgevend.

En tijdens de korte preek kietelde de bisschop mijn verbeeldingskracht. Hij begon namelijk met het schetsen van een ervaring waarbij kantoormensen op een trainingsdag de opdracht kregen om zes schapen van a naar b te leidden. Een hilarische chaos ontstond. Herder zijn bleek niet eenvoudig.
Werkelijke alle zintuigen kwamen aan bod.

Hoe tegengesteld is zo’n viering met een dienst in een (vrijzinnig) protestantse kerk, zoals ik vaker heb bijgewoond?
Een witte serene kerk met veel gesproken woord en veel minder kijkplezier. Het kan volgens mij niet anders dan dat deze jeugdervaringen invloed hebben op het openstaan voor zintuiglijke waarnemingen. Heb je in die tijd met plezier de katholieke kerk bezocht, die al je zintuigen prikkelde, dan heeft dit zeker invloed op de vrijheid waarmee je nu, nu je ouder bent, het beelddenken en andere zintuiglijk denken bij jezelf toelaat. Slechte herinneringen vormen misschien nu een barrière om je zintuigen open te stellen.

Naast de kerk hebben natuurlijk ook je jeugdervaringen thuis en op school invloed op je bereidheid om op de gegevens van al je zintuiglijke waarnemingen te vertrouwen ( Trusting the data of all my senses; mijn eerste column).